Przetacznik lekarski to roślina o korzeniu włóknistym. Łodyga na pół leżąca, ścieląca się, zielona, szorstka. Liście krótkoszypułkowe, dolne mniejsze, górne większe, odwrotnie jajowate, tępo zakończone, piłkowane, owłosione. Kwiaty drobne, blado-niebieskie lub cieliste, zebrane w grona, wyrastające z kątów liści. Owoc omszony, płaski, odwrotnie sercowaty. Zapach świeżego ziela słabo korzenny; smak balsamiczny, nieco ściągający.
Przetacznik Lekarski ROŚNIE w lasach iglastych, gajach, zaroślach, po pastwiskach, i słonecznych wzgórzach i na suchych polanach leśnych.
Przetacznik Lekarski KWITNIE od czerwca do sierpnia.
Przetacznik Lekarski ZBIERA SIĘ w czasie kwitnienia. Suszyć w cieniu i miejscu przewiewnym np. na strychu, rozkładając cienko.
Przetacznik Lekarski SKŁADNIKI: gorzka substancja wyciągowa, żelazisto-zieleniący garbnik, śluz.
Przetacznik Lekarski UŻYTEK z liści i gałązek. Napar (20 gr na litr wody) pije się przy katarach dróg oddechowych, dychawicy, nieżytach narządów moczowych i przewlekłych chorobach skóry.
Dr Walser radzi chorym na płuca pić codziennie z rana kleik zmieszany z sokiem świeżo wyciśniętym z ziela p Dr Walser radzi chorym na płuca pić codziennie z rana kleik zmieszany z sokiem świeżo wyciśniętym z ziela przetacznika. Podług Börhavego picie soku z przetacznika (codziennie do 60 gr) leczy podagrę. Mieszanka z 1 gr przetacznika, 1 gr dziewanny i 40 gr sproszkowanego anyżu, gotowanych w ¼ litra wody miodowej, jest znakomitym lekarstwem przy kaszlu, chrypce i bólach gardła. Można również mieszać przetacznik z koszczką, liśćmi babkowymi lub z centurią. Do herbaty można dodać nieco miodu.
Zewnętrznie używa się nastoju do płukania gardła, okładów i przemywań przy wypryskach, owrzodzeniach itp.
Podanie głosi, że córka doktora Gerarda z Narbonny przy pomocy przetacznika wyleczyła z egzemy króla francuskiego, a król pojął ją w nagrodę za żonę.
Balsam z przetacznika sporządza się w sposób następujący: ¼ litra świeżo wyciśniętego soku miesza się z ¼ litrem dobrej żytniówki lub spirytusu, butelkę korkuje się i potrząsa od czasu do czasu celem należytego przemieszania płynu, a po kilku dniach filtruje. Do płynu dodaje się 250 gr alkoholu i 100 gr wody różanej i znowu filtruje. Balsam ten działa skutecznie przy skaleczeniach, stłuczeniach, lekkich sparzeniach i przewlekłych chorobach skóry.
// Tekst jest fragmentem książki: DR. AUGUST CZARNOWSKIEGO, pt ZIELNIK LEKARSKI
