PTSD zostało opisane zarówno w ICD jak i w DSM (oba te systemy mają bardzo podobne kryteria), w niniejszym artykule przedstawimy diagnostykę wg DSM-5
Te kryteria diagnostyczne dotyczą dorosłych, młodzieży i dzieci powyżej 6 roku życia. Dla dzieci w wieku 6 lat i młodszych określone są dodatkowe kryteria.
Kryterium A: Narażenie na traumatyczne wydarzenie
Osoba doświadczyła sytuacji zagrażającej życiu lub sytuacji poważnego urazu fizycznego lub sytuacji zagrożenia poważnym urazem lub sytuacji wykorzystywania seksualnego w jednej lub kilku z następujących opcji:
- Ofiarą takiego zdarzenia była jednostka.
- Osoba ta była bezpośrednim świadkiem podobnego zdarzenia, w którym ofiarą był ktoś inny.
- Osoba ta otrzymała informację, że traumatyczne wydarzenie przydarzyło się członkom jego rodziny lub bliskich przyjaciół; jednak takie zdarzenie musi być gwałtowne lub być wypadkiem.
- W związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych jednostka doświadczała powtarzających się traumatycznych lub okropnych doświadczeń, takich jak np. udział w zespole ratowniczym zbierającym ludzkie szczątki, czy praca z dziećmi, które padły ofiarą wykorzystywania lub wykorzystywania seksualnego. Uwaga: Niniejsze kryterium nie ma zastosowania do oglądania elektronicznych źródeł informacji, telewizji, filmów i fotografii, chyba że oglądanie to jest związane z obowiązkami zawodowymi jednostki.
Kryterium B. Trwałe wspomnienia, bądź retrospekcje traumatycznego wydarzenia
Występuje jeden lub więcej z następujących objawów kompulsywnego ponownego doświadczania zdarzenia , które pojawiły się po doświadczeniu zdarzenia traumatycznego:
- Powracające mimowolne, natrętne i niepokojące wspomnienia traumatycznego zdarzenia.
- Ponowne doświadczanie patologiczne (retrospekcja, flashback) w PTSD
- Reakcje dysocjacyjne (na przykład iluzje i halucynacje), w których jednostka czuje i zachowuje się tak, jakby traumatyczne wydarzenie miało miejsce ponownie w danej chwili. Kryterium to obejmuje również objawy dysocjacyjne, które pojawiają się w momencie przebudzenia lub pod wpływem substancji psychoaktywnych. W takim przypadku jednostka może doświadczyć całkowitej utraty kontaktu z rzeczywistością. W PTSD daty związane z traumatycznym wydarzeniem mogą wywoływać silne negatywne emocje.
- Intensywne bolesne doświadczenia spowodowane zewnętrzną lub wewnętrzną sytuacją przypominającą traumatyczne wydarzenia (takie jak określone daty, warunki pogodowe lub miejsce przypominające miejsce, w którym doszło do urazu).
- Reaktywność fizjologiczna w sytuacjach, które zewnętrznie lub wewnętrznie przypominają jakiś aspekt zdarzenia traumatycznego.
Kryterium C: Uporczywe unikanie i odrętwienie emocjonalne
Tendencja do uporczywego unikania tego, co może być związane z wydarzeniem traumatycznym, a unikanie to pojawia się po doświadczeniu sytuacji traumatycznej i potwierdza co najmniej jeden z dwóch następujących objawów:
- Wysiłki podjęte w celu uniknięcia przywoływania wspomnień, myśli i uczuć związanych z traumatycznym wydarzeniem.
- Chęć unikania rzeczy, które mogą przypominać o traumatycznym wydarzeniu (unikanie rozmów, działań, przedmiotów, sytuacji, kontaktu z określonymi osobami, odwiedzania miejsc), jeśli wywołują niepokojące wspomnienia, myśli lub uczucia związane z traumatycznym wydarzeniem.
Kryterium D: Utrzymujące się objawy zwiększonej aktywacji, które wcześniej nie występowały
Zaburzenia procesów poznawczych i stanu emocjonalnego, które nie były obserwowane lub nie były tak intensywne przed doświadczeniem traumatycznego wydarzenia. Aby potwierdzić diagnozę, osoba musi wykazywać co najmniej dwa z następujących objawów:
- Niezdolność do zapamiętania ważnych aspektów traumatycznego wydarzenia, a ten objaw nie jest związany z takimi czynnikami, jak urazowe uszkodzenie mózgu lub używanie substancji.
- Osoby z PTSD często mają negatywne przekonania i oczekiwania wobec siebie.
- Utrzymujące się negatywne przekonania i oczekiwania dotyczące siebie, innych lub otaczającego ich świata (na przykład przekonanie „jestem zły” lub „nie będę mógł zrobić kariery, nie będę mógł założyć rodziny” itp. .).
- Ciągłe osądzanie siebie lub innych, jeśli dana osoba uważa siebie lub innych za odpowiedzialne za traumatyczne wydarzenie lub jego konsekwencje.
- Drażliwość.
- Utrzymujące się negatywne emocje związane z traumatycznym wydarzeniem (np. strach, złość, poczucie winy, wstyd ).
- Stałe zauważalne zmniejszenie zainteresowania wydarzeniami i czynnościami, które wcześniej były istotne dla jednostki, niechęć do uczestniczenia w nich.
- Poczucie wyobcowania, obojętności, braku zaangażowania emocjonalnego w stosunku do innych ludzi, poczucie obcości wśród otaczających ludzi.
- Trwały spadek zdolności do przeżywania pozytywnych emocji lub uczuć miłości .
Kryterium E: Zmiany w reaktywności układu nerwowego
Aby potwierdzić diagnozę, osoba musi wykazywać co najmniej dwa z następujących objawów:
- Drażliwość, wybuchy złości lub agresywne zachowanie wobec ludzi lub przedmiotów.
- Niebezpieczne dla samej jednostki lub autoagresja (zachowania autodestrukcyjne).
- Ciągły stan podwyższonej czujności.
- Przerażające reakcje na drobne bodźce.
- Naruszenie koncentracji.
- Zaburzenia snu.
Kryterium F: Czas trwania objawów przez ponad 1 miesiąc
Aby można było postawić diagnozę, objawy opisane w kryteriach B, C, D i E muszą występować dłużej niż miesiąc
Kryterium G: Znaczący spadek funkcjonalności
Objawy te powodują klinicznie istotne upośledzenie funkcjonowania organizmu pacjenta i prowadzą do problemów w życiu zawodowym i społecznym lub problemów w innych ważnych obszarach życia jednostki.
Kryterium H. Wykluczenie innych możliwości
Opisane powyżej zaburzenia percepcji nie dotyczą fizjologicznego działania jakichkolwiek substancji (np. narkotyków, narkotyków, alkoholu) ani przejawów napadów padaczkowych.
